Terroryzm to wyzwanie zarówno dla służb państwowych, jak i organizacji międzynarodowych. Kiedyś znany jedynie z odległych przekazów medialnych, obecnie stanowi realne zagrożenie także dla mieszkańców Europy. Postępująca skala zjawiska i coraz bardziej nowatorskie metody działania przestępców wymagają przygotowania odpowiednich rozwiązań prawnych, które będą karać i przeciwdziałać destrukcyjnym zachowaniom. Sprawdzamy, jak zjawisko terroryzmu regulują przepisy Kodeksu Karnego.
Czym jest terroryzm?
Terroryzm to złożone zjawisko, które obecnie najczęściej ma podłoże ideologiczne i psychospołeczne. Różnorodność podejmowanych aktów terroru i postępujący rozwój środków służących jego realizacji sprawia, że ścisłe określenie jego cech i wyznaczników jest w zasadzie niemożliwe. Trudno także jednoznacznie sformułować cele działania terrorystycznego, które, choć zazwyczaj mają wymiar polityczny, są zawsze zależne od pragmatycznych aspektów grup interesów stojących za przestępcami. Z trudności w tym względzie zdaje sobie sprawę polski ustawodawca, który, aby uniknąć zbyt wąskiego ujęcia problemu, wyróżnia i penalizuje „przestępstwo o charakterze terrorystycznym”.
Terroryzm a polski Kodeks Karny
W polskim prawie kwestię terroryzmu reguluje ponad 100 aktów prawnych, w skład których wchodzą ustawy krajowe, porozumienia międzynarodowe, przepisy Unii Europejskiej itd. Wśród nich najważniejszym, bo wyznaczającym konkretne kary dla sprawców czynów terrorystycznych, jest Kodeks Karny. Cechą znajdujących się tam zapisów jest znaczące rozproszenie, które niejednokrotnie może być problematyczne, zarówno dla orzekających sądów, jak i obywateli poszukujących informacji na ten temat.
Sama formuła „Przestępstwa o charakterze terrorystycznym” występuje w kodeksie 9 razy, a najpełniejszym jej wykładnikiem jest artykuł 115 § 20 k.k, który głosi, że „Przestępstwem o charakterze terrorystycznym jest czyn zabroniony zagrożony karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 5 lat”. Równie ważny, co wymiar kary jest cel przestępstwa, którym może być:
- poważne zastraszenie wielu osób,
- zmuszenie organu władzy publicznej Rzeczypospolitej Polskiej lub innego państwa albo organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności,
- wywołanie poważnych zakłóceń w ustroju lub gospodarce Rzeczypospolitej Polskiej, innego państwa lub organizacji międzynarodowej,
- a także groźba popełnienia takiego czynu.
Cel i wymiar kary to, jak widać, podstawowe przesłanki pozwalające zakwalifikować dany czyn jako terrorystyczny. Tak szeroka definicja wydaje się być dobrym rozwiązaniem wobec współczesnych zagrożeń ewoluujących w kierunku, który nie sposób ustalić.
Wspieranie działań terrorystycznych
Równie niebezpieczne co bezpośrednie działanie o charakterze terrorystycznym są wszelkie formy jego wsparcia zarówno materialnego, jak i ideologicznego. Także tutaj polskie przepisy nie pozostawiają złudzeń. Karze podlegają wszelkie działania, które polegają na gromadzeniu, przekazywaniu lub oferowaniu instrumentów finansowych w celu finansowania przestępstwa o charakterze terrorystycznym. Wymiar kary, jaki przewiduje kodeks za wspieranie przestępczości terrorystycznej to od 2 do 12 lat pozbawienia wolności. Penalizacji podlega również rozpowszechnianie treści, także w Internecie, mogących ułatwić przestępstwo o charakterze terrorystycznym.
***
Polskie prawo, jak widać z powyższego przeglądu, dysponuje odpowiednimi rozwiązanymi. Te, aby być skuteczne, powinny być jednak ciągle rozwijane. Tylko wtedy będą mogły stawić czoła wyzwaniom płynącym z ciągle zmieniającej się rzeczywistości.